Akt poświadczenia dziedziczenia

Notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia ustawowego lub testamentowego, z wyłączeniem dziedziczenia na podstawie testamentów szczególnych.
Zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia ma skutki prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku i wykazuje prawo do spadku (na przykład do odziedziczonej nieruchomości).
Kluczową zaletą aktu poświadczenia dziedziczenia w stosunku do postanowienia sądu jest czas jego uzyskania – najczęściej wszystkich formalności dokonuje się w ciągu jednego dnia, podczas gdy postępowanie sądowe może trwać kilka a nawet kilkanaście miesięcy.

Jeżeli od chwili, w której spadkobiercy dowiedzieli się o tytule swojego powołania nie minęło 6 miesięcy, przed sporządzeniem aktu poświadczenia dziedziczenia, składają oni oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Brak oświadczenia po upływie tego terminu jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza (dotyczy spadków otwartych od 17.08.2015r.).
Następnie notariusz przystępuje do spisania protokołu dziedziczenia, zawierającego wymagane prawem zgodne oświadczenia stawających, przy którym muszą być obecni wszyscy spadkobiercy ustawowi i testamentowi (w tym osoby, na rzecz których spadkodawca dokonał zapisów windykacyjnych). Jest to warunek konieczny przeprowadzenia postępowania spadkowego u notariusza, w przeciwnym wypadku sprawa może toczyć się wyłącznie przed sądem. Na podstawie protokołu dziedziczenia notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia,
określający krąg spadkobierców oraz ich udziały w dziedziczonym majątku. Dokument ten zostaje zarejestrowany w rejestrze notarialnym (Rejestr Spadkowy PL).

Notariusz nie sporządzi aktu poświadczenia dziedziczenia jeżeli:

spadkodawca w chwili śmierci był cudzoziemcem lub, nie posiadając żadnego obywatelstwa, nie zamieszkiwał w Rzeczypospolitej Polskiej,
w skład spadku wchodzą prawa rzeczowe lub posiadanie nieruchomości położonej za granicą,
spadek został otwarty przed dniem 01 lipca 1984 roku,
dziedziczenie następuje na podstawie testamentu szczególnego,
brak jest zgodnego wniosku stron co do załatwienia sprawy spadkowej lub jedna ze stron nie może stawić się osobiście u notariusza,
strony nie przedłożyły notariuszowi wszystkich wymaganych prawem dokumentów,
w odniesieniu do spadku zostało uprzednio wydane postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, toczy się postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku,
w stosunku do spadku został już uprzednio sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia,
po spisaniu protokołu dziedziczenia notariusz ma wątpliwości co do osoby spadkobiercy i wysokości udziałów w spadku,
w toku sporządzania protokołu dziedziczenia ujawnią się okoliczności wskazujące, że przy jego sporządzeniu nie były obecne wszystkie osoby, które mogą wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi lub testamentowi, lub też osoby, na których rzecz spadkodawca uczynił zapisy windykacyjne, albo istnieją lub istniały testamenty, które nie zostały otwarte lub ogłoszone,
w sprawie brak jest jurysdykcji krajowej.

Na opłaty, które pobiera notariusz składają się następujące elementy:

sporządzenie protokołu dziedziczenia – 100,00 zł + 23% VAT,
sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia – 50,00 zł + 23% VAT,
sporządzenie protokołu przyjęcia oświadczenia przyjęcia lub odrzucenia spadku – 50,00 zł + 23% VAT,
sporządzenie protokołu otwarcia i ogłoszenia testamentu – 50,00 zł + 23% VAT,
koszt wypisów – 6,00 zł + 23% VAT za każdą kolejną stronę,
opłata za wpis do Rejestru Spadkowego PL – 5,00 zł.

W odróżnieniu od rozprawy sądowej, która może toczyć się nawet przez kilka miesięcy, załatwienie sprawy spadkowej u notariusza trwa około godziny. W przeciwieństwie do orzeczenia o stwierdzeniu nabycia spadku akt poświadczenia dziedziczenia nie wymaga uprawomocnienia się, zatem jest sposobem na szybkie i bezsporne ustalenie praw do majątku spadkowego.

Obowiązek zgłoszenia poświadczenia dziedziczenia.

Po uzyskaniu aktu poświadczenia dziedziczenia należy:

w terminie 6 miesięcy od dnia jego sporządzenia, złożyć we właściwym Urzędzie Skarbowym, zeznanie podatkowe dotyczące nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych ze spadku (chcąc skorzystać ze zwolnienia z tego podatku na mocy art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn),
w terminie miesiąca zgłosić we właściwym Wydziale Ksiąg Wieczystych i ujawnić w księdze wieczystej wpis własności na rzecz spadkobierców.